ang culion

ang culion

by Dr. Jose Manalang /1927-1941

at nang malapit na ay muling bumati sa aminn pangtanaw,

ang agilang batong sa tuktok  ng bundok ay tila ba bantay,

sa gawing balala’y ang tore ng radio na nagmamayabang,

at sa likod nito’y ang malaking bahay ng pamahalaan;

sa gawing kolonya’y ang klinika uno na pang gulat naman,

at ang katatapos na laboratoryo at bagong ospital.

palibhasa noon ay dapit-umaga’t may bahagyang dilim,

sa lahat ng dako ay ilaw dagitab yaong mapapansin

kukuti-kutitap at nagkikislapang tila ba bituin,

saka sa mukha mo ay ang sasagupa ay simoy ng hangin

kay lamig at samyong parang bumabating - “magtuloy sa amin,

kaming naririto’y malayo sa iba’y SAGANA SA ALIW”

pagkadaong mo ang pandinig mo’y pasasalubungan

nang ingay ng awto’t ugong ng makina sa pabrika naman,

parito’t paroo’y takbuhan ang batang mga walang malay;

anu pa’t diva mo’y maling hinagap sa iyong daratnan,

ay maniniwalang mistulang maynila pala ang kabagay.

sa iyong paglalakad sakaling dumating sa may gawing plasa,

ay ang colonya hall at bantayog ni Wood unang makikita,

at pagkapanhik mo sa maraming baytang na sanlibo’t isa,

sa kana’y dulaang pinagtatanghalan ng mga belada,

sa kaliwa’y bahay na syang ginagawang sambahan ng iba,

at sa harapan mo’y bantayog ng ating martir sa Luneta.

kung hangad mo nama’y mamalas ang ganda ng kalikasan,

sa baldat, pilapil, palumpong o gitna ikaw ay mapasyal,

lagaslas ng dahon, aliw-iw ng batis, at ng ibong tilihan

ang sa pandinig mong bihasa sa lunsod ang kusang lilibang;

mga bungang kahoy na bibitin-bitin sa hutok na tangkay

ang sa iyong diwang dikdik sa isipi’y magbibigay buhay.

malawak na pook na dati ay bukid at panay na gubat,

ay ngayon ay daan na ang na ang tinutungo’y malapad na patag,

upang matirahan ng mga may sakit na nagiging mapalad,

mga walang angkang ang dito’y pag-alis ay wala sa hagap,

at pagpapaunlad na mag halaman ang tangi lang hangad.

ito’y ilan lamang mga katunayan ng pagkakasulong,

nitong Culion natin na napapabago isa’t isang taon,

hindi na any dating kinasusuklaman ng mga may ketong,

hindi na ang dating mabanggit mo lamang dulot na’y linggatong,

ang mga tanawing nagbibigay lagim ay wala na ngayon,

at ibang iba na matapos ang lima at dalawangpung taon.

kahapon ang Culion ay kung taguria’y libingan ng buhay,

hantungan ng sawi’y tinatalikuran niyong kapisanan,

ngayon ay hindi na’t ang culion ding ito’y paraiso naming,

hanap-hanaping sinumang dito’y mayira’t lumisan;

katunayan nitong mga negatibo na wlang angkan,

ay natutuwa pang dito mamalagi’t dito rin maatay

kahapon ang Culio’y nakapandidiri’t sadiwa’y mapait,

ngayon ay hindi na’t tila pa balanseng kusang umaakit.

ang isang asawang samain ng palad magkaroon ng sakit,

noon ay wala nang kapaga-pagasang muli pang babalik;

ngayon ang binatang iwalay ng batas sakasuyong ibig,

sa mahal sa buhay ilang taon lama’t makikipagtalik.

dapat tayong magmalaki’t ilantad sa daigdigan,

na ngayon at malaya na itong bayan,

mayroon tayong isang Culiong gumugulat sa dayuhan,

tumatawag,umaakit,nag-uudyok,nahangaan,

lalaki ay nasa tuktuk,sa paglunas walang laban,

palibhasa’y pinagpalang lumikha’t kalikasan.